ارتودنسی متحرک یا ثابت؟ راهنمای جامع برای انتخاب صحیح

به نقل از بهترین یاب: یکی ازسوالات بسیار رایجی که مراجعین به مطب ارتودنسی و یا والدین آنها می‌ پرسند در مورد ارتودنسی ثابت یا متحرک است. اینکه ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک در پاسخ به این سوال باید ابتدا در مورد انواع ارتودنسی ثابت و متحرک صحبت کرد.

ارتودنسی متحرک

اصطلاحا به پلاک‌های متحرکی گفته می‌شود که در طول درمان ارتودنسی به وسیله بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این گونه موارد پلاک متحرک باید در تمام مدت شبانه روز در دهان بیمار قرار داشته باشد ولی برای مسواک زدن یا برای غذا خوردن از دهان خارج شود. در جلسه اول تحویل پلاک به بیمار معمولاً به او و والدینش آموزش داده می‌شود که چگونه پلاک را در دهان قرار داده و یا آن را خارج کند و به این ترتیب می‌تواند در مواردی که نیاز به غذا خوردن یا مسواک زدن میباشد پلاک را از دهان خود خارج نماید.

ارتودنسی متحرک که اصطلاحا پلاک‌های متحرک ارتودنسی نامیده می شود انواع بسیار متفاوتی دارد. ولی به طور کلی پلاک‌های متحرک ارتودنسی را به دو بخش عمده میتوان تقسیم کرد:

1. پلاک‌های ارتودنسی متحرک برای حرکات دندانی که معمولاً یک فنر کوچک دارد که باعث می‌شود دندان در موقعیت جدیدتری قرار بگیرد.
2. پلاک‌های ارتودنسی متحرک با فنر بسیار راحت مورد استفاده قرار می‌گیرد و دوره درمانی بسیار کوتاهی دارد و گاهاً تا قبل از یک ماه به نتیجه مطلوب می‌رسند.

البته باید توجه داشت که پلاک های ارتودنسی متحرک با فنر توانایی ایجاد یک لبخند زیبا را ندارد و نمی‌توانند دندان‌ها را در یک موقعیت ایده‌آل قرار بدهند بلکه معمولا در مواردی استفاده می‌شود که حرکات دندانی سریع برای جلوگیری از انحراف فک در حال رشد مورد نیاز است. به عبارت دیگر وقتی که بیمار دهان خود را می‌بندد یا غذا می جود برخورد دو یا چند دندان با یکدیگر که تماس پیشرس نامیده میشود می‌تواند موجب انحراف در رویش دندان‌های دیگر و یا رشد فک ها شود. در این گونه موارد یک پلاک ارتودنسی متحرک با فنر به راحتی دندان را جابجا کرده این تماس پیشرس را حذف میکند.

پلاک‌های ارتودنسی متحرک با فنر معمولا بسیار ارزان قیمت هستند و دوره درمانی بسیار کوتاهی نسبت به سایر روش‌های درمانی دارد. اما این تمام ماجرا نیست به عبارت دیگر پلاک‌های ارتودنسی متحرک که به وسیله بیمار در دهان خود گذاشته و برای غذا خوردن و مسواک زدن خارج می‌شود فقط برای جابه جایی یک تک دندان استفاده نمی‌گردد.

گاهاً یک مراجع به مطب ارتودنسی در اصفهان دچار اختلالات رشدی خصوصا کمبود رشد فک پایین می‌باشد. به عبارت دیگر فک پایین در موقعیت مناسبی نسبت به فک بالا قرار ندارد و عقب‌تر است . در این گونه موارد والدین بیمار مطرح میکنند که فک بالای بیمار بیرون زده است در حالی که با روش‌های دقیق اندازه‌گیری در ارتودنسی می‌توان فهمید که در حقیقت فک پایین عقب‌تر از حد نرمال است و باعث چنین منظره‌ای در دهان بیمار می‌گردد. دقت داشته باشید که با وجود بی نظمی های دندانی امکان پوسیدگی دندان بسیار بیشتر از حالت نرمال میباشد.

پلاک های فانکشنال چیست؟

در این گونه موارد لازم است از پلاک‌های ارتودنسی متحرکی برای تحریک رشد فک پایین استفاده شود. این پلاک های ارتودنسی متحرک که اصطلاحا فانکشنال نامیده میشود وسیله‌ای برای رشد فک پایین می‌باشد. در مطب دکتر دوامی معمولا از پلاک‌های متحرک فانکشنال دو تکه‌ای استفاده می‌شود که تمامی مدت شبانه روز در دهان بیمار قرار دارد و به راحتی میتواند با انها صحبت کند.

در اینگونه موارد این پلاک‌های متحرک فانکشنال  دو تیکه ای فک پایین را جلوتر از موقعیت نرمال خود قرار داده و باعث ایجاد رشد در مراکز رشدی میشود. بدین ترتیب در مدت زمان حدود ۹ ماه پلاک متحرک ارتودنسی فانکشنال باعث ایجاد یک رشد مطلوب در فک پایین می‌شود و فک‌ها به همدیگر می‌رسند.

پس به طور کلی می‌توان گفت که پلاک‌های ارتودنسی متحرک به دو گروه عمده تقسیم میشود:

1. پلاک‌های ارتودنسی متحرک با فنر که فقط هدفی برای جابجا کردن تک دندان‌ها دارد و ارزان قیمت اند و در دوره درمانی بسیار دارد.
2. پلاک‌های ارتودنسی متحرک فانکشنال که اهداف رشدی دارد و باعث ایجاد تغییرات رشدی خصوصا در فک پایین  میشود و معمولاً حدود ۹ ماه تا یک سال باید استفاده شود.

زمان استفاده از پلاک های فانکشنال

نکته قابل توجه در مورد پلاک‌های فانکشنال این است که تنها زمانی قابل استفاده می‌باشند و می‌توانند به نتیجه مطلوب برسند که هنوز پتانسیل‌های رشدی در بدن بیمار وجود داشته باشد. به عبارت دیگر هنوز سن بلوغ نرسیده باشد. هرچند که سن تقویمی در این گونه موارد چندان قابل اتکا نیست ولی می‌توان گفت دخترها قبل از ۱۲-۱۳ سالگی و پسرها  13 -14 سالگی میتواند از پلاک هایهای فانکشنال متحرک استفاده کرده و به تغییرات رشدی مطلوبی برسد. چنانچه بعد از این سن از پلاک‌های فانکشنال استفاده شود معمولا تغییرات رشدی استخوانی چندانی پدیدار نمی‌شوند و بیشتر حرکات، دندانی می‌باشد.

به این ترتیب می‌توان گفت از آنجا که پلاک‌های ارتودنسی متحرک در ظاهر بیمار تغییر چندانی ایجاد نمیکند و به عبارت دیگر راحت ‌تر استفاده می‌شود ممکن است موجب جذابیت بیشتری برای مراجعین به مطب ارتودنسی در اصفهان داشته باشد هر چند این پلاک های متحرک توانایی ایجاد یک حرکت دندانی دقیق را نداشته و نمی‌تواند باعث ایجاد لبخندی زیبا شود. بلکه فقط یک روش پیشگیری برای جلوگیری از انحراف فک‌ها می‌باشد. در مواردی که پلاک فانکشنال استفاده میشود فک پایین رشد داده شده و به فک بالا می ‌رسد و هدفی جز رشد فک پایین ندارد.

ارتودنسی ثابت

اما در صورتی که مراجعین به مطب ارتودنسی به دنبال به دست آوردن یک لبخند زیبا باشند در حالی که استخوان‌های هر دو فک در موقعیت نرمال یا قابل قبولی قرار داشته باشد حتماً بایستی از ارتودنسی ثابت یا همان براکت‌های ارتودنسی استفاده کرد که بر روی هر کدام از دندان‌ها چسبانده می‌شود. اگرچه چسباندن براکت‌های ارتودنسی بر روی دندان‌ها می‌تواند ظاهر نازیبا برای مدت زمان درمانی ایجاد کند ولی از آنجا که می‌تواند باعث ایجاد یک لبخند زیبا در پایان درمان شود حتما گزینه بهتری از ارتودنسی متحرک می‌باشد.

براکت‌های ارتودنسی که به وسیله چسب‌های مخصوصی بر روی تمامی دندان‌ها چسبانده میشوند میتوانند در تمامی جهت‌های فضایی حرکات دندانی را ایجاد کرده و به لبخند بسیار زیبایی برسد. این در حالی است که پلاک‌های متحرک ارتودنسی هرگز توانایی ایجاد حرکات صحیح دندانی را نداشته و نمی‌تواند به یک نتیجه مطلوب و ایده آل برای ایجاد لبخند زیبا برسد.

نگهداری پلاک های ارتودنسی ثایت یا متحرک

در زمینه نگهداری پلاک‌های ارتودنسی ثابت یا متحرک نیز محدودیت‌ها و تفاوت هایی وجود دارد.

• پلاک‌های ارتودنسی متحرک: باید هر بار برای غذا خوردن از دهان خارج شده و حتماً هم دندان‌ها و هم پلاک‌ها به وسیله مسواک تمیز شود. همکاری بیمار که معمولا در سنین رشد قرار دارد نیز از مسائل بسیار قابل اهمیت است چرا که بسیاری از کودکان خصوص در حوالی بلوغ به علت تغییرات هورمونی همکاری مناسبی با متخصص ارتودنسی در زمینه استفاده از پلاک ها نداشته و گاهاً به نتیجه مطلوبی نمیرسد.
• پلاک های ارتودنسی ثابت: این در حالیست که تنها نگهداری مورد نیاز برای ارتودنسی‌های ثابت رعایت بهداشت دهانی بعد از هر بار غذا خوردن و همچنین پرهیز از غذاهای سخت میباشد و سایر نتایج ارتودنسی ثابت به وسیله متخصص ارتودنسی بدست می آید و چندان نیازی به همکاری بیمار ندارد. در این درمان شما میتواند رنگ کش های ارتودنسی خود را انتخاب کنید که یک پروسه جذاب است. میتوان بهترین رنگ برای کش ارتودنسی برای هر کسی متفاوت و طبق سلیقه او باشد.

به این ترتیب مراقبت بعد از ارتودنسی در مواردی که ارتودنسی ثابت به عنوان طرح درمان ایده‌آل دارد آغاز میشود اهمیت ویژه ای دارد چرا که لازم است تا بیمار بهداشت دهانی خود را رعایت کرده و همچنین از خوردن غذاهای سخت دوری کند تا بتواند نتیجه ایده آل ارتودنسی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دست آورد. چنانچه بیمار در رعایت بهداشت دهانی سخت کوش نباشد می‌تواند دچار پوسیدگی‌های دندانی یا بیماری‌های لثه‌ای شود که گاهاً جبران ناپذیرند.

 در نهایت می‌توان گفت

انتخاب روش درمانی ارتودنسی برای مراجعین به مطب به عنوان یک ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک بر عهده متخصص ارتودنسی باشد و با بیان مزایا و معایب هر کدام از روش‌ها بهترین روش با همکاری بیمار یا والدین او انتخاب شده و نتیجه مطلوب می‌رسد.در نهایت مزایای طولانی مدت ارتودنسی ثابت که با چسبان براکت ها بر روی دندان‌ها و حرکات تمامی دندان‌ها انجام میشود بسیار بیشتر از متحرک است و می‌تواند به نتیجه‌ای ایده‌آل‌تری برسد. در تمامی حالات باید گفت که تاثیر دندان بر چهره بسیار زیاد است.

kian