فیلم و سریال های توقیف شده ایرانی که شاید نامشان را نمیدانستید (8 مورد)

تعداد زیادی از فیلم و سریال های ایرانی وجود دارند که به دلایل مختلفی توقیف شده و جلوی پخش آن‌ها گرفته شده‌است. توقیف فیلم‌ها به دلیل رفتار مغایر با قانون ازنظر سینما رخ می‌دهد که به آن تخلف آگاهانه هم می‌گویند. این موارد شاید ازنظر بینندگان چندان مهم نباشد، اما براساس قوانین کشور، باید نسخهٔ اصلاح‌شدهٔ آن‌ها ارائه شود. ازجمله تخلف‌هایی که این چند سال دامن بازیگران ایرانی مانند ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده و غیره را گرفته‌است، شرکت در جشنوارهٔ کن است. طبق قانون شرکت در جشنواره‌هایی اعم از کن، مونیخ و غیره باید مجوز قانونی داشته باشد، اگر از مجرای قانونی پروانه نمایش اخذ نشود، به منزلهٔ سرپیچی از قانون است. درنهایت دلایل متعددی وجود دارد که می‌تواند سبب توقیف فیلم شود. اما همچنان دسترسی به برخی از آن‌ها از طریق کانال‌های مختلف امکان‌پذیر است.

فیلم‌های ممنوعه

تعداد فیلم‌های بسیار زیبایی که فرصت ارائه در سینما و تلویزیون را نداشتند بسیار زیاد است، در ادامه به معرفی برخی از این‌ها می‌پردازیم:

  • چریکه تارا

یکی از اولین هنرمندانی که دچار توقیف‌های سینمایی شد، بهرام بیضایی بود که از اوایل انقلاب گرفتار آن شد. دو تا از بهترین هنرنمایی‌های این کارگردان به نام چریکه تارا و مرگ یزد گرد که در سال‌های 1357 و 1358 ساخته شدند، هیچ‌گاه در معرض نمایش برای عموم درنیامدند. این فیلم‌ها جزو آثار فاخری بودند که هرکدام در جشنواره‌های مختلفی چندین بار جایزه بردند اما مردم خودمان نتوانستند آن را در سینمای ایران ببینند. چریکه تارا در بخش نوعی نگاه سال 1980 درون جشنواره فیلم کن، سه بار به نمایش عمومی درآمد. سپس چند باری هم در جشنواره بین‌المللی سن سباستین اکران عمومی شد. پس از این اکران‌ها دیگر در بین عموم پخش نشد و به تاریخ پیوست.

  • بانو

داریوش مهرجویی نیز جزو افرادی در سینماست که آثار او مورد توقیف قرار گرفت و هنرش خاموش ماند. از بهترین ساخته‌های داریوش مهرجویی می‌توان به بانو اشاره کرد که 7 سال به آن اجازهٔ نمایش ندادند. بانو یک فیلم عاشقانهٔ ایرانی نیست بلکه داستانی دربارهٔ زنی از قشر مرفه جامعه است. این زن با کتاب، فلسفه و تاریخ آشنایی دارد اما از خیانت همسر خود دل‌شکسته و سرخورده است. او خانهٔ بسیار اعیانی خود را در اختیار افراد مستضعف و فقیر قرار می‌دهد. البته این فیلم پس از چند سال رفع توقیف شد و دلیل آن‌ها تحولات خرداد 1376 بود. از 22 مهرماه 1377 این فیلم در تهران اکران شد و نقش اول آن نیز بر عهدهٔ مرتضی آوینی بود.

  • مارمولک

از پرسروصداترین و جنجالی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران می‌توان به مارمولک اشاره کرد که در روزهای اول اکران خود، طولانی‌ترین صف را برای تماشا داشت. اگر در همان روزهای اول این فیلم توقیف نمی‌شد، قطعاً به لحاظ تعداد تماشاگر به رکوردی عجیب در تاریخ سینمای ایران دست می یافت. دلیل مخالفت با این فیلم کدورت پیدا کردن جامعهٔ روحانیون بود، زیرا آن‌ها اکران این فیلم را توهین تلقی می کردند. یکی از افرادی که به‌شدت با اکران این فیلم مخالفت داشت، حسن روحانی بود. او دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی بود و طی بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف گفت: در رژیم شاه نیز دشمنان روحانیت جسارت ساخت چنین فیلمی را نداشتند.

  • سنتوری

ترانه علیدوستی یکی از بازیگران ایرانی است که در فیلم‌های توقیف‌شدهٔ متعددی حضور داشته است و ازجمله آن می‌توان به فیلم سنتوری اشاره کرد. سنتوری یک فیلم عاشقانه ایرانی بود اما به بهانه‌های مختلفی از طرف وزارت ارشاد توقیف شد که یکی از آن دلایل عدم توانایی کنترل جو سالن‌های سینما بود. پس از توقیف این فیلم، سی‌دی قاچاق آن به دست مردم رسید. سنتوری دربارهٔ زندگی جوانی شیفته موسیقی بود که از خانواده رانده شد. سپس در اوج پیشرفت موسیقی و ازدواجی عاشقانه با ترانه علیدوستی، در دام اعتیاد افتاد. این فیلم موزیکال است و در سالی که روانهٔ بازار شد، جزو بهترین فیلم ‌های سینمایی ایرانی جدید بود.

  • ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا

در سال 1395 یکی از فیلم ‌های سینمایی ایرانی جدید به کارگردانی و نویسندگی آقای عبدالرضا کاهانی توقیف شد. این فیلم دچار حواشی شد و نتوانست مسیر دریافت پروانه نمایش را به‌درستی طی کند. در این فیلم سه دختر حضور دارند که دارای خاستگاه‌های فکری متفاوت هستند. آن‌ها در مهمانی‌ها حضور پیداکرده و دورهمی های متفاوتی می‌روند تا از مردان انتقام بگیرند. در این فیلم سه بازیگر زن بهنام‌های مهناز افشار، طناز طباطبایی و آیدا ماهیانی ایفای نقش می‌کنند. بازیگر مرد این سریال نیز مهران غفوریان است و هرکدام از آن‌ها جزو ستاره‌های سینمای ایران هستند. ضیاءالدین دری در خصوص این فیلم گفت: سه دختری که در این فیلم ایفای نقش می‌کنند، برای مردان له‌له می‌زنند و کاملاً یک فیلم غیراخلاقی شفاهی است.

  • سریال رقص روی شیشه

رقص روی شیشه نیز ازجمله پرسروصداترین سریال های مجموعهٔ شبکه نمایش خانگی بود که در سال 97 با حضور بهرام رادان ساخته شد. بازیگران ایرانی معروفی در این سریال حضور داشتند و مخاطبان هرروز منتظر انتشار آن بودند. سعید کنگرانی یکی از بازیگران مشهور پیشین انقلاب نیز راضی شده بود تا در این لیست سریال ایرانی هنرنمایی کند. اولین بدبیاری این سریال با مرگ کنگرانی شروع شد و با حذف شدن بازیگران معروف در قسمت‌های بعدی آن به پایان رسید. این سریال قرار بود به‌صورت هفتگی در شبکه نمایش خانگی پخش شود. اما با حذف شدن بازیگران جذابیت خود را از دست داد و از صحنه محو شد.

  • سریال سرزمین مادری

سرزمین مادری مضمونی سیاسی، تاریخی و اجتماعی دارد که سه فصل از زندگی شخصی به نام رهی را به نمایش درمی‌آورد. رهی فردی است که در کودکی توسط مادرش از زیر آوار بمباران بیرون کشیده شده و برای ادامه زندگی خود به تهران می‌رود. در سال 92 این سریال روی آنتن تلویزیون رفت. اما چندی بعد با اعتراض مردم بختیاری مواجه شد. در آن زمان گفته شد که دلیل توقیف این سریال اصلاحات محتوایی و پوشش بازیگران زن بوده است. این سریال فیلم‌برداری مجدد شد و به سرزمین کهن تغییر نام داد حتی تیزر آن نیز در مهرماه سال 1396 پخش شد. مخاطبان این سریال هرچه منتظر ماندند خبری از آن نشد و تا به امروز نیز پخش نشده است.

  • سریال قهوه تلخ

همیشه فیلم عاشقانه ایرانی روی بورس نیست بلکه کمدی نیز در تاریخ قیلم و سینمای ایران، سابقهٔ درخشانی دارد. یکی از اولین سریال های کمدی پرطرفدار تاریخ، قهوه تلخ بود که توانست در مدت پخش خود، به پرمخاطب‌ترین مجموعه‌های دو دههٔ اخیر تبدیل شود. این سریال قرار بود در تلویزیون پخش شود اما تا واپسین لحظات نیز با آن موافقت نشد. مهران مدیری کارگردان این سریال، باوجود استرس‌ها و ریسک زیاد تصمیم گرفت قهوه تلخ را روی شبکه نمایش خانگی ببرد. این ریسک جواب داد و با استقبال بی‌نظیری از سوی مخاطبان مواجه شد. در ابتدا استقبال از این سریال بسیار پرشور بود اما رفته‌رفته به طرز محسوس کاهش پیدا کردد و خود مهران مدیری نیز از بازی در آن صرفه نظر کرد.

سخن پایانی

در هر فصلی از سینما و تلویزیون، فیلم‌های سینمایی ایرانی جدید روانهٔ بازار می‌شود اما برخی از آن‌ها دچار مشکل می‌شوند. هنگامی‌که براساس قوانین زیر ذره‌بین می‌روند، دچار توقیف می‌شوند و مخاطبان منتظر خود را سرخورده می‌کنند. تعداد بهترین فیلم و سریال های توقیفی در سینما و تلویزیون ایران زیاد است و برخی بازیگران مانند نوید محمدزاده، ترانه علیدوستی و غیره نیز در آن‌ها حضور داشته‌اند. بازیگران ایرانی در سریال های توقیف شده معروفیت بیشتری پیدا می‌کنند، اما مزد زحمات خود را نمی‌بینند.